Begin 2025 komt de handreiking Cultuursensitief werken uit. We nemen je mee in de totstandkoming, inhoud en toepassing van de handreiking. Daarnaast gaan we in op vragen als:

• Waar hebben we het precies over wanneer we spreken van cultuursensitief werken?
• Hoe verhoud zich dat tot onze samenleving en de zorgsector?
• En hoe doe je dat, cultuursensitief zijn?

Karima Bazi, strategisch adviseur bij Pharos

Een neutrale gezondheidszorg die alle patiënten gelijk behandelt. Toch hebben we als mensen – én ook als systemen – allemaal aannames en vooroordelen. Onze eigen achtergrond, persoonlijke ervaringen, de manier waarop we zijn opgeleid, en de omgeving waarin we verkeren, beïnvloeden de manieren waarop we naar de ander en de wereld om ons heen kijken en hoe we onze rol daarbinnen zien.

We verkennen in een veilige en open setting hoe vooroordelen zowel bewust als onbewust onze gedachten en handelen kleuren. We gaan in gesprek over hoe je je bewust kunt worden van de vooroordelen die je hebt, de impact die ze hebben op een ander en hoe je openstelt voor de ander zonder jouw eigen normen en waarden te verliezen.

Judith Venderbos, adviseur bij Pharos

Levensvisie vanuit zowel geloof als cultuur beïnvloeden onze zorgkeuzes. Als zorgverlener heb je soms patiënten die een andere levensvisie hebben dan jij wat kan leiden tot ethische en culturele dilemma’s. Om hier goed mee om te kunnen gaan is het van cruciaal belang om de religieuze en culturele waarden van de ander te begrijpen.

We staan stil bij culturele thema’s zoals tawakkul (vertrouwen op God), de collectieve verantwoordelijkheid van familie en gemeenschap en de rol van eer en schaamte. Daarnaast komen ethische dilemma’s aan bod, zoals wel of niet stoppen met behandelen, terughoudendheid bij medicijngebruik, taboes rond psychologische zorg, en gendergerelateerde uitdagingen in de zorg.

Je krijgt praktische handvatten om zorg te kunnen bieden die zowel ethisch verantwoord als cultureel passend is voor de patiënt en diens familie.

Hassan Bakir, universitair doecnt Theologie, geestelijk verzorger bij Laurens, trainer bij Finivita (Stichting Leerhuizen Palliatieve Zorg) en CCE consulent

Keuze uit sessie A of B

Sessie A:   Communiceren is meer dan woorden

Om elkaar echt te kunnen begrijpen is er verbinding tussen de zorgprofessional en de cliënt nodig. Voor verbinding is effectieve communicatie nodig. Communiceren is echter meer dan vragen en antwoorden. Een van de belangrijkste aspecten bij communicatie is verdiept luisteren, niet alleen naar woorden maar naar de hele persoon. Wat houdt dit in en hoe doe je dit?

Tijdens deze sessie wordt er geoefend met verdiept luisteren en ervaar je de kracht van stilte.

Jos Artz, oprichter VARIIS en ArtzAdvies, auteur van ‘De Blauwe Biotoop’

Sessie B:   Communicatie en bejegening bij dementie

De manier waarop je ergens binnenkomt, bepaalt hoe je contact verloopt voordat je een woord hebt gezegd. Zeker wanneer er een stigma op dementie rust bij jouw cliënt en zijn/haar omgeving. Hoe pak je dit aan? Wat is belangrijk in het contact met cliënten met dementie en hun naasten?

Deze workshop staat stil bij het belang van ‘er zijn’ en de waarde van het gevoel bij mensen met dementie.

Jeanny Vreeswijk-Manusiwa, programmaleider diversiteit en dementie bij het Ben Sajet Centrum Amsterdam

Keuze uit sessie C of D

Sessie C:  Sensitiviteit in de praktijk

Sensitief werken in een diverse samenleving: wat is dat en hoe doe je dat?

Praktische verdiepingssessie van de ochtendlezing over de handreiking Cultuursensitief werken.

Karima Bazi

Sessie D:  Omgaan met familie

In collectivistische culturen is familie vaak nauw betrokken bij zorgbeslissingen, wat verschilt van de individualistische benadering in de Nederlandse zorg. Dit kan leiden tot situaties waarin zorgverleners niet alleen de cliënt, maar ook een breed netwerk van familieleden moeten betrekken. Wat weten we over deze familiebanden in relatie tot zorg, hoe ga je om met een groot netwerk aan betrokkenen, wie is jouw aanspreekpunt en wat doe je als je denkt dat de belangen van de cliënt anders zijn dan die van de familie?

Saïda Aoulad Baktit, geestelijk verzorger aan het Radboudumc en Ziekenhuis Rivierenland en docent Islam en culturele diversiteit gespecialiseerd in ethische vraagstukken en palliatieve zorg aan de Radboudumc Health Academy